Leren bouwen aan een duurzame toekomst

Academie van de Bouwkunst

De bouwindustrie stoot veel CO2 uit en verbruikt veel energie. Dat maakt de zoektocht naar duurzame bouwmaterialen en -methoden belangrijker dan ooit. Het vormstudieprogramma MATTER, opgezet door coördinator Marlies Boterman van de Academie van Bouwkunst, onderzoekt in de Makerspace op het Marineterrein hoe met innovatief gebruik van ongebruikelijke materialen studenten met klimaatvriendelijke ideeën aan de slag kunnen.

Grote uitdagingen voor de bouwkunst

De Academie van Bouwkunst, een masteropleiding van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, is een broedplaats voor innovatie en creativiteit in de architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur.

De studenten van de academie staan voor grote uitdagingen. Ze moeten nadenken over problemen zoals klimaatverandering, tekort aan grondstoffen, verandering van energiegebruik, het omgaan met ongelijkheid tussen mensen, en het beschermen van het milieu. Al deze problemen hebben te maken met de ruimte om ons heen en hoe we die gebruiken. Hier leren studenten om oplossingen te bedenken voor deze grote uitdagingen, zodat we in de toekomst op een duurzame en eerlijke manier kunnen wonen en leven.

Dat vraagt om veel kennis en verschillende ideeën. Er wordt daarom ook volop samengewerkt met het AMS Institute en Codam, die ook op het Marineterrein zitten.

Klimaat matters

MATTER is onderdeel van Revolutionary Planet, het overkoepelende thema binnen de academie, dat milieuvraagstukken wil aanpakken met innovatie in de architectuur. Die naam is erg geschikt voor dit programma, omdat ‘matter’ zowel ‘belangrijk’ als ‘materiaal’ betekent.

Studenten leren met verschillende materialen te werken, zoals aarde, bacteriën, schimmels en vezels terwijl ze bijdragen aan belangrijke klimaatdoelen. Aarde bijvoorbeeld wordt niet altijd als volwaardig bouwmateriaal gezien, meer als grond of zelfs vuil. Maar aarde heeft een vruchtbare toplaag waarin van alles groeit. En daaronder ligt vaak eeuwenoude zandgrond, kleigrond of rotsen. Met een mengsel van klei, leem, zand en grind, het zogenoemde stampleem, kan goed gebouwd worden. Aarde is ook een regeneratief materiaal. Dat maakt het interessant om te onderzoeken.

"We moeten de waarde van traditionele materialen zoals aarde, riet en hout herontdekken en begrijpen hoe deze opnieuw kunnen worden ingezet in onze moderne bouwpraktijken"

— Marlies Boterman, coördinator en bedenker van het project.

Van inspiratie naar resultaat

De resultaten van MATTER zijn veelbelovend. De studenten hebben verschillende objecten gemaakt die laten zien hoe aarde, mycelium (een netwerk van schimmeldraden), vezels en andere natuurlijke materialen kunnen worden gebruikt voor het bouwen van structuren. Daarmee bewijzen ze niet alleen de toepasbaarheid van de materialen in de bouw, maar zijn ze ook een inspiratiebron voor de bouwsector.

Veel van deze experimenten zijn buiten te bekijken. De vier myceliumobjecten staan in de buurt van de Makerspace en Culture club, één daarvan is een insectenhotel. De bouwsels van aarde staan naast de ingang van het AMS-gebouw.