Bart Maes is de man achter Brouwerij Homeland op het Marineterrein. Voordat Bart zich op bier stortte, begon hij Airworks, een bedrijf dat opblaasbare decors maakt.
Met een gezonde portie branie, een innovatieve aanpak en groot denken ging zijn werk de hele wereld over. Airworks maakte inflatables voor klanten als de Olympische Spelen, UEFA, Lady Gaga, The Rolling Stones, Lowlands en nog veel meer.
‘Ik kan jouw gezicht maken van 35 meter hoog. Een opblaasbaar object dat gewoon helemaal perfect jouw gezicht is’, vertelt Bart enthousiast.
Maar achter die innovatieve insteek lag een heel andere gedachte.
‘Airworks is geboren vanuit duurzaamheid. Vroeger waren decors van staal en hout. Hartstikke veel werk om op te bouwen, af te breken en te vervoeren. Ik dacht dat dat beter kon en door onze ideeën ging dat qua omvang van tachtig containers naar een halve. En als de tournee klaar was, gooiden ze die decors van hout en staal weg, want zoiets neemt veel ruimte in beslag. Dat is echt zo zonde. Die opblaasbare decors kunnen makkelijk worden bewaard.’
In 2017 werd Bart door de oprichters van Brouwerij Homeland, Koen Vollaers en Joost Carlier, gevraagd om directeur te worden bij Brouwerij Homeland op het Marineterrein.
‘Brouwerij? Hoezo, ik een brouwerij? “ Ja, je vader was toch brouwer, zei m’n vriend en zwager van Koen, Victor. En dat was helemaal waar.’
Barts vader, ooms en opa’s runden generaties lang brouwerij Maes Bier in Limburg. Op zijn 15e werd de brouwerij verkocht.
‘Toen ik eenmaal thuis zat begon die vraag dus een eigen leven te leiden in mijn hoofd. Bier is me met de paplepel ingegoten. En opeens had ik er echt enorm zin in. Maar er moest wel wat veranderen, want er moest toen iedere dag geld bij.’
In 2018 begon Bart, samen met brouwer Wietse Postma, aan de transformatie van de brouwerij en een jaar later verhuisde de brouwerij van Pension Homeland naar een grotere locatie op het Marineterrein. Duurzaamheid stond daarbij centraal. Er werd een gebruikte brouwerij gekocht, geïnstalleerd en in gebruik genomen.
‘Hoe kunnen we het zo duurzaam mogelijk maken? Dat zit altijd in mijn hoofd. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer duurzaamheid je drijfveer is, dat dat niet per se geld hoeft te kosten. Het kan zelfs veel geld opleveren.’
Bij iedere stap is nagedacht over duurzaamheid. Een van de opvallendste innovaties in de brouwerij is het Meura Mash-filter. Dit filter zorgt voor 30% minder moutgebruik en haalt meer ingrediënten uit het graan. Homeland is slechts een van de vier speciaalbierbrouwerijen in Nederland met zo’n filter, want het is een heel grote investering.
‘Het is een soort espressoapparaat voor bier. Je verspilt veel minder water, want je laat veel minder water weglopen. Maar het is heel duur. Bijna de helft van wat er is geïnvesteerd in de brouwerij, ging naar dit apparaat.’
Wat er overblijft, is perfect veevoer voor De Lindenhoff, een biologische boerderij in de buurt.
Veel kleine brouwerijen kiezen voor plastic fusten vanwege de lagere investeringskosten, Bart besloot toch te investeren in metalen fusten. Metalen fusten kunnen honderden keren worden hergebruikt. Dat levert minder afval op en het betaalt zich uiteindelijk financieel en kwalitatief terug. Maar ze zijn wel duurder én er moest een fustreinigingsinstallatie komen van € 50.000,-.
‘Wij deden een keer een festival. Toen had ik een container gehuurd voor het afval. Zat helemaal vol met plastic fusten. Alleen van dat festival. Die werden allemaal weggegooid. Daarom hebben we voor Brouwerij Homeland meteen deze keuze gemaakt.’
Daarnaast kiest de brouwerij bewust voor recyclebare blikjes in plaats van hervulbare flessen. Het waterverbruik voor het schoonmaken van flessen is te groot, volgens Bart.
In samenwerking met het Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions (AMS) werkt de brouwerij aan een project om bioplastics te maken van hun afvalproducten.
‘We zijn nu bezig met Peter Mooij van AMS. Die is ervan overtuigd dat hij bioplastics kan maken uit onze restproducten. In ons afvalwater zitten bepaalde stoffen, zodat dit gebruikt kan worden voor een soort lijm, en in onze bostel (bierafval) zitten weer goede vezels. Dit zijn twee belangrijke componenten waarmee bioplastics worden gemaakt.’
Bij het brouwen komt tijdens het fermentatieproces CO₂ vrij. In plaats van deze CO₂ in de atmosfeer los te laten, wil de brouwerij het gaan gebruiken om algen te kweken.
‘Als je algen wil laten groeien, dan heb je twee dingen nodig: licht en CO₂. Het plan is om een systeem op te zetten waarbij de CO₂ van het brouwproces door water wordt geleid, omringd door ledverlichtingen, om zo algen te kweken. Deze algen zijn goed voor menselijke of dierlijke consumptie, wat weer een heel nieuw verdienmodel oplevert.’
De installatie van gebruikte zonnepanelen op het dak van de brouwerij levert straks misschien wel 2,5 keer zoveel energie op als de brouwerij verbruikt.
‘Dat betekent dat wij dan misschien wel helemaal van het grid af zouden kunnen. En dat alles hier draait op zonne-energie.’
Ondanks het succes van Homeland is Bart meer geïnteresseerd in bloei dan groei.
‘Wij gaan echt de race niet winnen als we alleen maar heel groot willen worden.’
Die focus op kwaliteit en duurzaamheid betaalt zich nu al uit. De brouwerij werkt samen met sterrenrestaurants aan unieke bieren waarbij ze gebruik maken van de mogelijkheden van het Meura Mash Filter. En de eigen bieren winnen vaak en veel prijzen.
‘Je kan met dat filter een 100% speltbier maken. Of een 100% roggebier. En dat kan niet op de conventionele manier, Dat kan alleen met zo’n duurzaam filter.’
De community op het terrein is voor Bart onmisbaar voor innovatie en samenwerking.
‘Ik ben superblij dat ik hier zit en voel me heel erg thuis in deze community. De buren, AMS, kwamen naar ons toe met een project waarbij het afvalwater van de brouwerij wordt gebruikt om een systeem te testen dat vervuild water zuivert in noodsituaties. En daarna ben ik weer bij AMS geweest en deed ik m’n verhaal. En nu werken we samen aan bioplastic. Samenwerken, dat is wat ik graag wil. Wie weet wordt Homeland zo ooit de duurzaamste brouwerij ter wereld.’
Deze bedrijven en organisaties zijn betrokken bij dit experiment
Op de plek waar eeuwen geleden vaten bier op VOC-schepen werden geladen, zet Brouwerij Homeland de traditie voort met allerhande bieren waar over is nagedacht: met respect voor ingrediënten en de...
Steden worden steeds drukker en staan voor ingewikkelde vraagstukken op het gebied van onder andere mobiliteit, woningbouw en energie.
In Pension Homeland komen gasten in hotel, bar en restaurant samen. Ze wisselen er ideeën uit en eten er eerlijke, duurzame maaltijden op een centrale plek waar gastvrijheid vooropstaat.
