"Digitaal thuiswerken, het is onze next nature"

In deze tijd van thuiswerken is digitale communicatie een verlengstuk van onszelf geworden. Het is van grote invloed op onze leefomgeving en hoe we ons leven leiden. We moeten die technologie niet zien als iets onnatuurlijks, maar als een nieuwe werkelijkheid, onze next nature. Koert van Mensvoort van Next Nature Network ziet valkuilen in onze afhankelijkheid van technologie, maar vooral kansen waarmee we ons voordeel kunnen doen. 

Een gesprek met Koert van Mensvoort gaat tijdens de coronacrisis per telefoon, achter de laptop die via een modem in contact staat met de hele wereld. Dat is op zich vrij bijzonder, maar inmiddels zo ingeburgerd dat we er niet meer bij stilstaan. Het is onze next nature geworden. Hoe gaan we goed met die technologie om en hoe trekken we lering uit de huidige situatie waarin technologie de manier waarop we werken voor een groot deel vormgeeft? Als directeur van Next Nature Network houdt Koert zich dagelijks bezig met dit soort vragen.

Wat houdt het begrip next nature precies in?

‘Technologie is overal om ons heen aanwezig en heeft een autonome dynamiek waar wij zelf vaak helemaal geen controle over hebben. Het is zo vanzelfsprekend dat het onze next nature geworden is. Vaak wordt gedacht dat technologie en natuur tegenovergestelde dingen zijn. Maar als je er diep over nadenkt, wat wij natuurlijk hebben gedaan, zie je dat het niet zo zwart-wit is als het lijkt. Wij gebruiken technologie om de natuur waaruit wij voortkomen te transformeren. Eerst was dat door huizen te bouwen zodat we beschut waren tegen de elementen, nu vormen we onze leefomgeving met digitale technologie. Dat gaat al een eeuwigheid zo, daarom noemen we het ook niet new nature. Er is altijd een next nature, en nu het coronavirus ons veelal aan huis bindt is dat op het moment digitale communicatie.’

Ineens werkt iedereen thuis en zijn we afhankelijk van technologie om in contact te blijven. Hoe kijk je naar deze overgang?

‘Met veel interesse. Het kan best zijn dat we op de lange termijn ons voordeel kunnen doen met de situatie waarin we nu zitten. Het hangt ervan af hoe we ermee omgaan. Bij kantoorwerk komen veel gewoontes en conventies kijken. Je komt om 9 uur binnen, gaat op je plek zitten en blijft daar tot je weer naar huis gaat. We staan op de ruïnes van een twintigste-eeuws model van hoe we ons werk inrichten. Dat model is niet ingericht op onze next nature van altijd met elkaar in contact kunnen staan. Nu we uit de comfortzone van ons kantoor zijn gerukt, kan dit even eng zijn maar het biedt ook mogelijkheden.’

Leg eens uit?

Nu we niet meer aan de kantoorlocatie en -tijd gebonden zijn, kunnen we gaan nadenken over nieuwe manieren om onze werkdag in te delen. Wat mij betreft kunnen onze werknemers ’s nachts werken als ze dat willen, of hun uren over de dag verspreiden met pauzes om bijvoorbeeld te gaan sporten. Bij Next Nature Network was iedereen al behoorlijk vrij in dat opzicht, maar nu veel mensen thuis zitten is het een goed moment om te kijken wat een prettige en efficiënte manier van werken is. Dat is voor iedereen anders. Daarnaast kunnen ook ineens andere talenten komen bovendrijven. In vergaderingen is bijvoorbeeld de een meer aanwezig en extravert dan de ander. Degene met de grote mond voert de boventoon, terwijl een introvert persoon zijn of haar ideeën niet ter sprake durft te brengen. Nu we digitaal samenwerken is de introverte werknemer in de gelegenheid via chats of korte berichtjes toch bij te dragen aan de discussie met informatie die anders misschien nooit gehoord zou worden. We moeten ons in deze tijd bewust zijn van dit soort dingen en er ons voordeel mee doen.’

We moeten dus nu leren hoe we technologie goed kunnen inzetten als we straks weer gewoon naar ons werk kunnen?

‘Juist. Voor sommigen is het misschien niet nodig om vijf dagen per week op kantoor te zitten. En denk eens aan de reistijd die je bespaart door vanuit huis te werken. Tijd die je nuttiger kan gebruiken, of juist voor leuke of creatieve dingen. Nu blijkt dat een afspraak ook prima via beeldbellen kan, hoef je ook niet meer van hot naar her te reizen om met mensen te praten. In contact blijven met je collega’s gaat ook goed met digitale technologie, en er ontstaan nieuwe manier om samen te werken en op de hoogte van de voortgang van projecten te blijven. Zo gebruiken we bij Next Nature Network een dashboard waarin iedereen zijn of haar werkzaamheden kan delen waardoor iedereen weet wat er speelt.’

Thuiswerken biedt dus veel nieuwe inzichten, maar veel mensen missen het contact op de werkvloer. Dat is toch ook belangrijk?

‘Absoluut, dat is denk ik zelfs de belangrijkste factor in het succes van je bedrijf. Ik denk dat het kantoor in de toekomst ook zeker zal blijven bestaan, maar dan meer als ontmoetingsplaats. De plek waar je je collega’s ziet, bijpraat en samenwerkt. Het kan een soort centrale plek van de digitale werkomgeving worden, waarin je fysiek afspreekt en samen de digitale voortgang bekijkt. We zullen in de toekomst meer gaan schakelen tussen het fysieke en digitale, dat is niet zwart-wit maar ligt in elkaars verlengde. Onze next nature dus.’

Zie je het gebrek aan persoonlijk contact als het grootste nadeel van het gebruik van digitale technologie en thuiswerken?

‘Zonder meer. Digitaal werken gaat natuurlijk ten koste van het sociale aspect terwijl dat dus juist zo belangrijk is voor een bedrijf of organisatie. Voorlopig zullen we het moeten stellen met enkel digitaal contact, maar ik hoop dat we elkaar snel weer op kantoor de hand kunnen schudden. Het mooie van deze situatie is echter dat collega’s elkaar weer op een heel andere manier leren kennen. Tijdens videogesprekken zie je ineens wat een mooie keuken iemand heeft, of komt iemand in plaats van te laat op kantoor te laat onder de douche vandaan voor een afspraak. Er ontstaan een ander soort verbindingen. Daarnaast merk ik bij mijn eigen collega’s dat iedereen echt de schouders eronder zet en meer voor elkaar over heeft omdat we het in deze tijden echt samen moeten doen. Hoewel dit een extreem nare tijd is kunnen we er zo hopelijk toch iets positiefs uithalen voor de lange termijn.’

Tekst: Sjoerd Ponstein