2013 - 2023

10 jaar Marineterrein

2013

  • Verlaten

  • Toemkomstdromen

0

Gebouwen

1

Organisatie

0

Studenten

Het begin

Het Marineterrein is minder belangrijk geworden voor het ministerie van Defensie. Daarom besluit Defensie om het Marine Etablissement Amsterdam grotendeels te verlaten.

Op 5 december 2013 ondertekenen burgemeester Van der Laan, wethouder Van Poelgeest en de ministers Blok en Hennis-Plasschaert een bestuursovereenkomst. Ze spreken daarin af dat het Marineterrein een nieuwe, adaptieve en innovatieve wijk moet worden.

In aanloop naar de nieuwe toekomst wordt Bureau Marineterrein opgericht. Liesbeth Jansen is directeur van het team dat
de tijdelijke ontwikkelingen gaat begeleiden.

Het Marineterrein is al dertig jaar een gewild studieobject. Dit jaar ontwerpen studenten
van de Yale School of Architecture hun toekomstdromen voor het gebied.

Lees meer

Bijzonderheden
Ondertekenen van de bestuursovereenkomst

Nieuw

  • Bureau Marineterrein

Bestuurs overeenkomst

2014

  • Historische geweten

  • Het land binnen de muren

0

Gebouwen

2

Organisaties

1

Student

Betrokkenheid van de buurt

In januari vindt de eerste bewonersbijeenkomst plaats.

In september vestigt de archeologiewerkplaats van de gemeente zich op het Marineterrein. De archeologen worden het historische geweten van het Marineterrein.

Het Marineterrein kun je niet zomaar op. Je hebt een speciale pas nodig van Defensie.

In september, tijdens Open Monumentendag, mogen 120 Amsterdammers alvast even binnen kijken.

Sjoerd ter Borg organiseert een ontmoeting tussen vijf schrijvers en vijf medewerkers van Defensie. De verhalen die hieruit ontstaan zijn te lezen in Het land binnen de muren, een boek dat zoekt naar de ziel van het Marineterrein.

Lees meer

Bijzonderheden
Start verkenningsfase.

Nieuw

  • Bureau Marineterrein

  • Monumenten en Archeologie (tot 2022)

Pension Homeland

2015

  • Geheime boodschap

  • Open dag

4

Gebouwen

16

Organisaties

25

Studenten

De eerste huurders

Op 5 januari wordt de Voorwerf opgeleverd en gaat de oude groene poort aan de Katten-burgerstraat voor het eerst open. Vier gebouwen op het terrein, nummers 001, 002, 003 en 006, worden dan niet meer gebruikt door Defensie.

Er zijn twee grote projecten dit jaar: het opknappen van gebouw 027 en het bouwen van een brug vanaf de Dijksgracht naar het Marineterrein.
De Marineterrein Courant vertelt 
over de nieuwe plannen voor het gebied. Alle buurtbewoners krijgen deze krant.

In de eerste maanden van 2015 wordt een geheime boodschap door de raampjes van het Poortgebouw geprojecteerd. Deze boodschap is de lijfspreuk van het Koninklijk Instituut voor de Marine: ‘Sumus et fore speramus’. Dat betekent ‘Wij zijn en hopen te worden’. Dit past goed bij de nieuwe start van het Marineterrein.

Lees meer

Bijzonderheden
Verkenningsfase ter voorbereiding op de principenota.

Nieuw

  • Crosswise Works (tot 2018)

  • Open State Foundation

  • Micanti (tot 2017)

  • TV Academy

  • The App Academy (tot 2021)

  • Orientation Travel Productions

  • Sandberg Instituut/Designing Democracy (tot 2016)

  • StartupDelta (tot 2015)

  • Waka Waka (tot 2015)

  • Permavoid/Drain Products (nu: New Urban Standard)

  • Studio Zeitgeist

  • Glimworm (tot 2018)

  • Pension Homeland

  • Amsterdam Economic Board

  • Monumenten en archeologie (tot 2022)

2016

  • Commandantsbrug

  • EU-voorzitterschap

8

Gebouwen

19

Organisaties

50

Studenten

Uitbreiding & EU Voorzitterschap

De Kade West en de gebouwen 022, 024, 025 en 027 E worden overgedragen aan Bureau Marineterrein. Op 11 januari openen minister Blok en burgemeester Van der Laan de Commandantsbrug over de Dijksgracht.
Gebouw 027E is helemaal gerenoveerd. De iconische gevel is ontworpen door Bureau SLA.

In de eerste helft van 2016 vindt het EU-voorzitterschap op het Marineterrein plaats. Er bloeien duizenden tulpen op het terrein, dankzij het Tulpenfestival.

In mei gaat Scheepskameel open, een nieuw restaurant. De naam komt van een uitvinding voor schepen uit 1690 van stadstimmerman Meeuwis Meindertsz. Bakker van ’s Lands Werf.

Begin juli is er een open dag met veel workshops en de opening van een nieuwe wandelroute, Rondje Oosterdok. In de zomer onderzoeken studenten van de Tesla-minor (UVA) de waterkwaliteit in de binnenhaven.

In augustus wordt er een open call voor gebouw 025 uitgeschreven. Badawi House is de winnaar. Er is een bijzonder lichtkunstwerk 0°/0° van Meeus van Dis te zien in de oude poort. Tree WiFi: futuristische vogelhuisjes meten de luchtkwaliteit.

Lees meer

Bijzonderheden
Verkenningsfase ter voorbereiding op de principenota.

Nieuw

  • Scheepskameel

  • IJsfontijn

  • Makerversity (tot 2018)

  • Growth Tribe

  • VR Base (nu: The New Base)

  • Smokin' Barrel (tot 2017)

Iconisch

2017

  • Waterkwaliteit

  • Smart roof 2.0

8

Gebouwen

24

Organisaties

80

Studenten

Experimenten

Studenten van de Academie van Bouwkunst maken voor het Winterschool-programma een serie poëtische films over het Marineterrein.

Expeditie Oosterdok wordt opgericht, een samenwerking tussen verschillende organisaties zoals NEMO, Het Scheepvaartmuseum, Arcam, de OBA en Muziekgebouw aan ’t IJ.

Deltares start in de zomer een innovatief onderzoek naar waterkwaliteit samen met de gemeente en Waternet.

Smart Roof 2.0, een blauw-groen dak vol sensoren, trekt wereldwijde aandacht. Het dak levert informatie op waarmee daken in steden kunnen worden vergroend en verkoeld.

In de eerste week van september is er veel te doen tijdens de Ontdekdagen.

In september komt het eerste Marineterrein Magazine uit, met informatie en verhalen over het terrein.

De boeiende geschiedenis van het Marineterrein is terug te vinden op een interactieve tijdlijn op de website van het Marineterrein.

Er wordt onderzoek gedaan naar de geluids-overlast en luchtkwaliteit met sensoren van Ultra IoT. Het Marineterrein is veel stiller en schoner dan andere delen van de stad.

Burgemeester Eberhard van der Laan overlijdt op 5 oktober. Hij stond aan de basis van de bijzondere samenwerking tussen Rijk en gemeente voor de ontwikkeling van het Marineterrein.

Lees meer

Bijzonderheden
Naar aanleiding van het principebesluit start in de zomer een participatietraject.

Nieuw

  • Alliander DGO/Firan (tot 2021)

  • Amsterdam Smart City

  • Blue Solutions (tot 2018)

  • Borges (nu: AM-Flow)

  • Tree Ground Solutions

  • Badawi House (tot 2018)

  • Cinekid

  • VR Academy (AHK)

Tree WIFI

2018

  • Boardwalk

  • Summer Camp

11

Gebouwen

27

Organisaties

250

Studenten

Uitbreiding & aanleg boardwalk

Gebouw 027 W, 039 en stapsgewijs de laagbouw van 027 worden overgedragen.

Tijdens een bijeenkomst met de buurt presenteert historica Hester Aardse haar Cultuurhistorische verkenning van het Marineterrein.

In maart start de revolutionaire programmeerschool Codam in een grondig verbouwd gebouw 039 met de eerste groep studenten.

In april opent naast gebouw 025 een prachtige Fitnesstuin waar iedereen gratis mag sporten.

Het toonaangevende AMS Institute, dat zich inzet voor integrale stedelijke oplossingen, verhuist in de zomer naar het Marineterrein.

In mei wordt de boardwalk aangelegd. Deze mooie looproute over water schermt de binnenhaven af van boten. Genisten helpen bij het omzagen van een meerpaal onder water.

Eind juli is de eerste editie van Summer Camp voor zestig jongeren.

Het gaat niet altijd goed met pioniers. Makerversity, een coworkspace voor makers, techies en start-ups, kan het niet bolwerken en stopt ermee. Ook Badawi House stopt.

Paden en straten op de Voorwerf worden weggehaald. Ervoor in de plaats komen bloeiende borders en een jeu-de-boulesbaan.

Een boei met sensoren, die eruitziet als een legohoofdje, meet 24 uur per dag de waterkwaliteit in de binnenhaven.

Lees meer

Bijzonderheden
In de planvorming komt meer nadruk te liggen op kennis, onderwijs en interactie. Defensie heroverweegt en wil een groter deel van het terrein behouden dan aanvankelijk afgesproken. De beoogde overdracht op 1 juli gaat niet door.

Nieuw

  • Clubhouse (tot 2022)

  • Codam

  • AMS Institute

  • MAEKIT (tot 2019)

  • Sensiks (tot 2021)

  • TechConnect (tot 2022)

Fitnesstuin

2019

  • Testvelden en tuinen

  • Waterspelen

11

Gebouwen

38

Organisaties

400

Studenten

Nieuwe huurders & Living Lab

In januari is er Marineterrein Live, een evenement met debatten en demonstraties voor mensen die betrokken zijn bij organisaties op het terrein.

In april krijgen alle gebouwen grote borden met nummers, want er zijn geen straatnamen op het Marineterrein.

In juni bedenken buurtbewoners tijdens WeMakeThe.City een naschools programma voor buurtkinderen. Dit wordt later Expeditie Marineterrein.

In juni wordt het Living Lab officieel gelanceerd. Het Marineterrein geeft op het land, in het water en in de lucht alle ruimte aan experimenten voor een leefbare stad.

In de zomer verdwijnen alle parkeerplaatsen tussen de gebouwen 027E en 027W. In een dwars patroon worden testvelden en tuinen aangelegd.

Begin juli opent koningin Máxima Codam. Deze programmeerschool doet alles anders. Er zijn geen leraren, het gebouw is 24 uur per dag open, je betaalt geen collegegeld en je hebt geen diploma nodig om er op te komen.

Op 10 juli opent de eerste expo voor volwassenen in de Studio van NEMO i.s.m. Next Nature: dit gaat over de toekomst van ons voedsel.

In juli start het Boombrix-experiment dat met sensoren in de bodem de gezondheid van bomen meet.

In juli is het tweede Summer Camp voor jongeren: de Sneaker Challenge.

Tijdens een zonnig zomerweekend in augustus is de eerste editie van Amsterdamse Waterspelen, met het kampioenschap Bommetje als instant klassieker.

Vanaf de zomer staat een knalblauwe, op afstand bestuurbare regenton in het Living Lab, om te benadrukken hoe waardevol hemelwater is.

In september start een onderzoek naar het verkoelend vermogen van kunstgras-velden met een waterbuffer.

Amsterdam wil op het Marineterrein gaan testen met zelfrijdend busje Olli. Het blijft bij rondrijden op het virtuele

Lees meer

Bijzonderheden
Gemeente, Rijk en Defensie starten na een periode van impasse de onderhandelingen.

Nieuw

  • NEMO De Studio

  • Brouwerij Homeland

  • Next Nature Network

  • Foodlogica

  • Young Mavericks

  • Kanteen25

  • Van Rijn Serviced Apartments (tot 2020)

  • Digital Society School

  • AHK Makerspace

  • Grasple

  • Universiteit van Nederland

  • La Bolleur

Slimme regenton

2020

  • Cirkels in het gras

  • Keramische oorlogschepen

11

Gebouwen

41

Organisaties

520

Studenten

Marineterrein op slot

Tijdens Marineterrein Live in januari wordt een nieuwe editie van het Marineterrein Magazine gepresenteerd, met interviews en nieuws.

In februari wordt er met buurtbewoners en communityleden nagedacht over een omgevingscontract.

In maart gaat Nederland op slot vanwege het coronavirus. Alle programma’s stoppen en iedereen werkt thuis, behalve de beheerders. De organisaties op het Marineterrein maken er het beste van, sommige doen er nog een schepje bovenop. Skills of the future-opleider Growth Tribe speelt razendsnel in op de coronamaatregelen en biedt binnen twee weken alle cursussen online aan. The New Base organiseert voor het eerst eenevenement in virtual reality. Digital Society School helpt de HVA bij het geven van online onderwijs. Codam ontwikkelt een online platform voor haar studenten. Homeland opent een winkeltje met delicatessen. Ook bij Scheepskameel en Kanteen 25 kunnen maaltijden worden afgehaald.

In april wordt een speedgate verwijderd om de entree vriendelijker te maken voor voetgangers.

In mei wordt het zomers warm en te druk op de Voorwerf. Het aantal bezoekers wordt beperkt met de hulp van hosts. De afstand van 1,5 meter wordt getest met cirkels in het gras.

In juni onderzoeken duikers de onderwaternatuur.

Met watersportclinics, kickbokslessen en het Marineterrein Sport Circuit kan iedereen veilig buiten sporten.

De Druktemeter meet vanaf juli het aantal bezoekers zonder de privacy te schenden en de shuttercam doet onderzoek naar camera’s in de openbare ruimte.

Artistieke experimenten krijgen een jaar lang een extra impuls met het Living Art Lab. Tilmann Meyer-Faje trapt af in de Schietbaan met een vloot van keramische oorlogsschepen.

Vanaf november wordt door ReefSystems in de binnenhaven geëxperimenteerd met een kunstmatig rif voor vissen en planten.

Lees meer

Bijzonderheden
In maart wordt de impasse met Defensie opgelost. De tweede consultatieronde voor de conceptnota van uitgangspunten (NvU) gaat in juli van start.

Nieuw

  • AHK Learning Lab

  • Defensity College

  • Rooms25

  • Scaleup Impact

Kunstmatig rif

2021

  • AHK Culture Club

  • Buurthub

11

Gebouwen

46

Organisaties

880

Studenten

Langzame heropening

In februari krijgt de gevel van gebouw 027 S een groot raam met een kunstwerk van archeologische vondsten van de Noord-Zuidlijn.

In maart start de podcastserie Ziel van het Marineterrein. Dit eerste seizoen gaat over de geschiedenis van het terrein.

Dutch Edtech wordt opgericht door leden van het collectief (Growth Tribe, Universiteit van Nederland).

In mei opent wethouder Meliani de Schietbaan als buitenbroedplaats voor kunstenaars. Via open calls mogen kunstenaars hier werk maken en presenteren.

La Bolleur maakt in mei meubilair voor een gezonde werkplek buiten.

In juni opent in de Studio van NEMO de tentoonstelling Bits of You, over big data.

De Roboat van AMS Institute gaat te water. Deze autonome boot kan vuil ophalen, bruggen vormen en inspecties uitvoeren.

In juni opent burgemeester Halsema de AHK Culture Club en onthult het lichtkunstwerk Pillars of Hope.

Future-citymaker Tom van Arman neemt buurtbewoners in augustus mee op datasafari.

Er komt subtiele verlichting op de boardwalk, rond gebouw 027 en langs de gevel van Codam.

Aan het einde van het jaar gaat de Buurthub open, een teststation voor deelvervoer in de stad.

The New Base maakt een digital twin van het Marineterrein. Studenten van de VR Academy en TU Delft gebruiken het platform om in te experimenteren.

Lees meer

Bijzonderheden
De gemeente maakt de nota van uitgangspunten bekend: het Marineterrein wordt een nieuwe wijk met ongeveer 800 woningen, 2300 werkplekken en een stadspark.

Nieuw

  • Dutch Edtech

  • PnP Media

  • Portrait Gallery Studio (tot 2023)

  • House of Skills (tot 2023)

  • Itorium

  • Kennisland

  • Lighthouse (coworking space met 30 leden)

  • Venturerock

Roboat

2022

  • Dronetests

  • Nieuwkomers

11

Gebouwen

49

Organisaties

920

Studenten

Meer buurtbetrokkenheid

Amsterdam Drone Lab werkt op het Marineterrein samen met de politie en brandweer aan dronetests.

250 mensen uit het azc in Ter Apel worden anderhalf jaar opgevangen. In samenwerking met het COA en OpenEmbassy wordt er van alles voor deze nieuwkomers georganiseerd zoals koken, workshops en kinderactiviteiten.

De Commandantswoning verandert in een werkplek voor het nieuwe werken en test een toekomstig lidmaatschap van het Marineterrein.

Voor het eerst wordt er een buurtcamping georganiseerd op het terrein.

Tijdens Open Monumentendag wordt het tweede seizoen van de podcastserie Ziel van het Marineterrein gelanceerd. Deze serie gaat over de architectuur op het terrein.

Minister Dijkgraaf is te gast voor de kick-off van CASE, een project van de AHK voor nieuwe vormen van (kunst)onderwijs.

Langs de zijbeuk van gebouw 003 wordt het kunstwerk Vallend licht van Titia Ex geïnstalleerd.

De autonome sauna van Kuuma staat in de winter langs de binnenhaven en is een groot succes.

In november begint de vergroening van de Voorwerf. Dan vindt ook de eerste Groenmarkt plaats.

Lees meer

Bijzonderheden
Aangepaste nota van uitgangspunten n.a.v. inspraakreacties, voorbereiding projectnota.

Nieuw

  • Apollonia

  • ROC van Amsterdam

  • Techleap

  • OpenEmbassy

  • Stedelijke Innovatie en R&D

Podcast

2023

  • Weekend van de Wetenschap

  • ParkxPark

11

Gebouwen

52

Organisaties

1010

Studenten

Oplevering Schietbaan

Het project ParkxPark laat zien hoe je parkeerplaatsen anders kunt gebruiken en hoe bewoners kunnen helpen met het beheer van de buitenruimte.

Het Graspannenproject voegt kleurrijke tuinen toe aan de Voorwerf en zorgt voor meer rust en biodiversiteit op het Marineterrein.

Studenten van het ROC van Amsterdam organiseren in mei het evenement Springweek, met als hoogtepunten een bezoek van wethouder Mbarki en een testvaart van de solarboat van MBO Westpoort.

De muur langs de Kattenburgerstraat wordt in april aangewezen als gemeentelijk monument.

AHK, Codam, AMS Institute en de stuurgroep van het Marineterrein lanceren samen de onderwijs- en kenniscoalitie Art, Tech & Science voor duurzame en sociale innovatie.

Tijdens Weekend van de Wetenschap presenteren organisaties op het Marineterrein een spannend programma. Zo’n tweeduizend mensen leren coderen, vliegen met een drone, sushi maken met insecten en nog veel meer.

Verduurzamen in tijdelijkheid: het kan. Duizend afgedankte zonnepanelen krijgen een nieuwe kans op het dak van gebouw 027.

In september opent afdeling Innovatie van de gemeente Amsterdam het Innovatiepaviljoen, een showcase van circulaire bouwmaterialen.

Met een spectaculaire trap, gemaakt van circulaire materialen, is de Schietbaan veranderd in een nieuwe hotspot op het Marineterrein.

Lees meer

Bijzonderheden
De projectnota wordt aangenomen in november en het college van B&W spreekt de wens uit om het terrein aan te kopen.

Nieuw

  • ROC van Amsterdam

  • The Goodd Company

  • Rainup

  • Kometen Brood Loket

  • The Great Bubble Barrier

Schietbaan