‘Maak bewoners opdrachtgever van hun woonomgeving’

Steden worden steeds drukker en warmer. Om ook in de toekomst de stad leefbaar te houden moeten we creatief omgaan met de uitdagingen van een snel veranderende wereld. Hoe ziet de toekomst van wonen eruit? Next generation developer Lennart Graaff (47) van gebiedsontwikkelaar BLOC blikt vooruit op een stad waar de bewoner en multifunctionaliteit van gebouwen centraal staan.

Next generation developer. Een wat abstracte term, geeft Lennart toe, maar er zit een simpel idee achter. ‘Al jaren is het centrale idee van gebiedsontwikkeling dat een overheid de opdracht bepaalt en een ontwikkelaar daar vervolgens mee aan de slag gaat. Daarin mis ik de creativiteit, je wordt beperkt door de opdracht. Er valt veel meer uit een gebied te halen als je het omdraait: bedenk een concept waar behoefte aan is en zoek daar een gebied bij en een overheid die door dat concept gegrepen wordt. Dat is next generation development: een nieuwe manier van nadenken over gebiedsontwikkeling.’ 

Circulair en CO₂-neutraal
Een voorbeeld hiervan is het BLOC-project The Dutch Mountains, twee grote torens die voor het grootste deel uit hout vervaardigd zijn. ‘Met hout bouwen betekent dat je CO₂ vasthoudt in plaats van uitstoot’, zegt Lennart. ‘Vanuit dat idee zijn we gaan nadenken over een gebouw dat circulair en CO₂-neutraal is, met ruimte voor wonen en werken ineen. Al snel bleek dat dit concept aansloeg bij gemeenten omdat die de ambitie hebben de uitstoot van bouwen en wonen omlaag te brengen. Uiteindelijk bleek de gemeente Eindhoven de juiste keus voor het project en wordt The Dutch Mountains onderdeel van Brainport Eindhoven.’

Blik op de toekomst
Conceptueel nadenken over gebiedsontwikkeling betekent ook dat je niet nadenkt over wat er nu nodig is, maar over wat er over tien jaar nodig is. Volgens Lennart zijn dat uitstootvrije gebouwen waar wonen en werken samenkomen, in combinatie met andere functies. ‘Het wonen van de toekomst is het leven van de toekomst. Afgelopen jaar hebben we gezien hoe wonen, werken en vrije tijd vermengd zijn geraakt. Daardoor zijn we meer gaan nadenken over de functies van een gebouw, bijvoorbeeld meer gedeelde voorzieningen zoals werkruimtes, een mobiliteitshub met deelauto’s en -fietsen en ruimte om te sporten.’ 

De behoefte waarvan je niet wist dat je ’m had
Maar zitten mensen daar wel op te wachten? Lennart draait het liever om: nu alvast voorzien in een behoefte waarvan mensen nog niet weten dat ze die hebben. ‘Er wordt door ontwikkelaars veel gekeken naar de vraag maar het is interessanter om te kijken naar een aanbod voor mensen die hun vraag nog niet kunnen articuleren. Zie het als een zetje in de goede richting geven. En als je bijvoorbeeld een gebouw met gedeelde functies neerzet zie je dat er mensen op afkomen, simpelweg omdat het wordt aangeboden. Dan trek je de juiste doelgroep en kan je op basis van de woonervaring van die mensen verder denken.’ 

Bewonersinspraak
Dat laatste is volgens Lennart ook een groot onderdeel van het wonen van de toekomst: bewoners meer inspraak geven. ‘Hoe mooi zou het zijn als bewoners zelf opdrachtgever van hun leefomgeving worden? Hen zelf op basis van eigen ervaringen en woonplezier verbeteringen en aanpassingen laten aandragen, en die invoeren. Het is nu zo dat er wat gebouwd wordt, er wordt wat groen aangelegd en de ontwikkelaar laat het los. Maar blijf als ontwikkelaar betrokken en je kan letterlijk en figuurlijk bouwen op de schat aan informatie die bewoners bieden. Zo kan je de woonomgeving stap voor stap optimaliseren, voorzieningen toevoegen of vervangen, het aanbod versterken en vervolgens weer kijken wat dit doet. Het is dé manier om het woonplezier van bewoners te vergroten.’ 

Tekst: Sjoerd Ponstein